کسب و کار خود را جهت هر چه بهتر دیده شدن در شهر نایین استان اصفهان در سایت نیازمندیهای اصناف پیام اول #درج_آگهی_رایگان نمایید. برای شروع روی اینجا کلیک کنید
جهت اطلاعات بیشتر با شماره‌های 02144386106 و 02144267720 و 02144386115 و 09306301063 تماس حاصل فرمایید.
برای دیدن همه آگهی های شهر اصفهان کلیک کنید.
شهر نایین در فاصله ۶۵ کیلومتری شهرستان ورزنه واقع شده و فاصله آن تا تالاب بین‌المللی گاوخونی ٩۰ کیلومتر است. قدمت نائین بیش از ۳۰۰۰ سال است و وجود مسجد جامع نائین که از لحاظ قدمت اولین یا دومین مسجد پابرجا در ایران است؛ شاهدی بر این مدعاست.
علاوه بر زبان فارسی، بسیاری از مردم محلی به گویش نائینی هم صحبت می‌کنند که گویشی از زبان‌های ایرانی مرکزی است.
فرش نائین و عبای محمدیه شهرت جهانی دارد.
نام
مسجد جامع نائین
مسجد جامع نائین
دربارهٔ نام نائین گفته‌اند نام نائین از گیاهی باتلاقی به نام «نی» برگرفته شده، یا یهودیانی که از اورشلیم به مشرق زمین کوچانده شدند، این شهر را به یاد موطن خویش بنا کرده و بدین نام خوانده‌اند. هر چند علیرضا عرب بافرانی در کتاب خود «عروس کویر» این نظر را تا حدودی ضعیف برمی‌شمرد. وی به نقل از محمد تقی جامع نائینی می‌نویسد: «وجه دیگر که تا حدودی ضعیف به نظر می‌رسد این است که نائین به معنی جمال کلمه‌ای عبری است و یکی از شهرهای فلسطین هم به همین نام بوده‌است»[۳] محمدتقی جامع نائینی در کتاب خود «ویژگی‌های زبان محلی نائین» می‌نویسد که عده‌ای بر این باورند که شهری به نام «هوم» یا «وهوم» در چند کیلومتری محل فعلی نائین بوده که مردم آن زردشتی بوده‌اند و بعدها «نائن» پسر نوح بر این شهر غلبه کرده و در این مکان شهری ساخته که به نام خود او «نائن» یا «نائین» خوانده می‌شود[۴] برخی از اهالی نائین معتقدند که نائین نسبت این شهر را به «ناهید» یا «آناهیتا» الاههٔ آب می‌رساند. با توجه به قدمت این شهر، وجود باقیماندهٔ آثار و ابنیهٔ دوران ساسانی و نیز شباهت گویش نائینی به گویش پهلوی، این نظر نمی‌تواند دور از ذهن باشد؛ ولیکن آنچه مسلم است عناوینی چون «شهر مساجد»، «قصبه طیبه»، «مدینه العرفا» و… که برای نائین برشمرده شده نشان دهنده اهمیت این شهر در دوره‌های مختلف تاریخ بوده‌است. نائین را با القاب و عناوین مختلفی مانند قصبه طیبه، دارالعرفان و مدینه العرفا یاد کرده‌اند.
جغرافیای نائین
نائین شهری کویری‌ست و در زمینی صاف و هموار قرار گرفته‌است. ارتفاع نائین از سطح دریا ۱۵۸۰ متر، عرض جغرافیایی آن ۳۲ درجه شمالی و طول آن ۵۲ درجه شرقی است.
کوهسارهای آن هیچ‌کدام از ۱۸ کیلومتر نزدیک تر نیستند. کوه‌های سمت شمال رشته‌ای است به نام کوه سرخه که دنباله آن به رشته‌ای به نام بید کوه منتهی می‌شود. در سمت جنوب غربی رشته‌ای به نام کوه سره با ارتفاع ۲۳۳۰ متر از سطح دریا مرتفع‌ترین کوه‌های اطراف نائین است. رشته کوه سارو نیز در سمت جنوب غربی نائین قرار دارد که به رشته‌های «پرویز» و بنوید در جنوب نائین می‌پیوندد.
معماری و بافت شهری
بخش تاریخی شهر نائین
بافت شهری قدیم نائین با تأثیرپذیری از عواملی مانند:محیط طبیعی، آب و هوا، نیازهای شهر، لزوم امنیت شهر در برابر تهاجم بیگانگان طراحی شده و به‌طور کلی دارای معماری بسته و درونگرا است. عموم فضای معماری و آثار تاریخی در ترکیبی متراکم در کنار یکدیگر و متصل به هم استقرار یافته‌اند. طراحی شهر به گونه‌ای بوده‌است که فضای مسکونی بدون آن که از نظر کاربردی دچار اشکال شوند در کنار عناصر شهری مانند مسجد جامع و دارالحکومه و بازار و حسینیه و مدرسه و حمام مستقر شده‌است.
امروز نائین به دو قسمت جدید و قدیم تقسیم می‌شود. اکثر مردم خانه‌های قدیمی را خراب کرده و به قسمت نوساز شهر نقل مکان کرده‌اند.
چشم‌انداز محله محمدیه از جذاب‌ترین مناطق بخش مرکزی نائین است. این محله به خاطر موقعیت و نمای زیبا مورد توجه گردشگران است. در مرکز این محله تپه‌ای قرار گرفته که بر بالای آن قلعه زیبای آشورگاه ساخته شده‌است. در پایان تپه کارگاه عبابافی در دل زمین کنده شده‌اند. مردم محل این کارگاه را سرداب می‌نامند. محله محمدیه دارای سبط‌های متعدد و گذرها و گنبدهای زیبا و بناهای تاریخی بسیار است.
جاذبه‌های گردشگری
بازار نائین
نوشتار اصلی: بازار نائین
بازار نائین
بازار نائین بزرگترین بازار خطی ایران و مربوط به دوره تیموریان است و در نائین، حد فاصل دروازه چهل دختران واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۴ مرداد ۱۳۵۶ با شماره ثبت ۱۵۶۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.[۱]
بازار شهر نائین به صورت خطی مستقیم از دروازه چهل دختران شروع می‌شود و به مسجد خواجه ختم می‌شود طول این بازار در حدود ۳۴۰ متر است. همه مراکز محلات (حسینیه‌ها) با کوچه‌های فرعی و اصلی به آن مربوط می‌شوند. در امتداد راسته بازار دو چار سو وجود دارند که محل تقاطع بازار با دو معبر هستند. بازار نائین تا چند سال پیش دائربود و در آن فعالیت‌های بازرگانی انجام می‌شد اما درحال حاضر به علت انتقال مغازه‌ها به خیابان تقریباً حالت نیمه متروک درآمده‌است بازار نائین دکان‌های با طرح‌های متفاوت دارد. راسته بازار مسقف است که قسمتی از سقف آن چند سال قبل فرو ریخت. اخیراً سازمان‌های مسؤل قسمت‌های بازار را مرمت کرده‌اند. بازار نائین در دوره ایلخانان بیش از هر زمان دیگر توسعه یافت. ورودی بازار یکی از مهم‌ترین دروازه‌ها شهر محسوب می‌شده‌است. این مجموعه دارای دو کاروانسرا نیز هست. سقف این بازار گنبدی و طاق ضربی است که نورگیرهایی دایره‌ای شکل در وسط طاق‌های آن پیش‌بینی شده‌است. به‌طور کلی بازار نائین یکی از آثار زیبا و قابل توجه شهر نائین به‌شمار می‌رود، زیرا چند اثر مهم شهر مانند مسجد شیخ مغربی و مسجد خواجه و حسینیه چهل دختران درآن واقع شده‌اند.
مصلی
نوشتار اصلی: مصلی نائین
مصلی نائین
مصلای شهر نائین، باغی وسیع و زیباست که تا چند سال پیش تفرجگاه مردم نائین بود. دیوارهای آجری آن بلند و کنگره‌ای است. چهار برج به‌طور قرینه در چهار گوشه آن قرار دارد. در اصلی باغ در سمت شمال شرقی، رو به امامزاده سلطان سید علی باز می‌شود. در محل ورود به حیاط یک هشت ضلعی ورودی آن هشتی، بالا خانه‌ای است هست که محل کتابخانه معاضد السلطنه پیرنیا بوده‌است. ساختمان بقعه مربوط به عهد قاجار است.
عمارت مصلی مدفن سید نوربخشی بزرگ سلسله نوربخشیه است مزار این عارف مشهور روبروی درب ورودی باغ مصلی قرار گرفته و سنگ مرمری با تاریخ ۹۵۳ هجری بر مزار او نصب شده‌است. وسط باغ بقعه‌ای هشت ضلعی هست که دو سه پله از سطح زمین بلندتر است. این ساختمان به صورت چهار ایوانی است و بر فراز آن گنبدی بلند و زیبا هست که با کاشی فیروزهای رنگ پوشیده شده‌است. در زیر این گنبد آرامگاه حاج عبدالوهاب نائینی فرزند حاج عبدالقیوم واقع شده که در سال ۱۲۱۲هجری در این محل درگذشته‌است. مزار دیگری متعلق به حاج محمد حسن آذربایجانی است که درسال۱۲۵۰ هجری در گذشته و در این محل به خاک سپرده شده‌است.
در مورد چگونگی احداث این بنا برخی از منابع نوشته‌اند در سفری که محمد میرزای قاجار به عنوان فرزند ولیعهد از کرمان به تهران می‌رفت در این محل میهمان حاج محمد حسن شد و وی سلطنت اورا پیش‌بینی کرد چون گفته‌های او مقرون به حقیقت می‌شود محمد شاه برای سپاس از او دستور می‌دهد این بقعه را بر مزار او بسازند. مساحت باغ مصلی ۱۸جریب است و دور تا دور آن به صورت غلام گردش می‌باشد درضلع غربی مصلی آب انبار بزرگی که در نوع خود بسیار جالب توجه‌است که دارای دو بادگیر ست از دیگر زیبائی‌های این عمارت وجود دو بادگیر است که در تابستانها باعث سردی و گوارایی آب این آب انبار می‌شود. ورودی مصلی و عمارت مصلی به صورت دو طبقه‌است. عمارت مصلی نائین در آبانماه ۱۳۶۵ به شماره ۱۷۱۹ در فهرست آثار ملیبه ثبت رسیده‌است. زیر گنبد میر عبدالوهاب و محمدحسن کوزه کنانی به خاک سپرده شده‌اند. عبدالوهاب عارف شهیر و جد اعلای خاندان پیرنیاست.
خانه‌های تاریخی
خانه پیرنیا (موزه مردم‌شناسی کویر)
خانه فاطمی
خانه پیرنیا (موزه کویر)
نوشتار اصلی: خانه پیرنیا (موزه مردم‌شناسی کویر)
خانه پیرنیا یکی از یادگارهای ارزشمند معماری دوران صفویه و نمونه شاخصی از مساکن سنتی نائین است. این بنا که الگوی مهم معماری و هنری خانه‌های تاریخی در منطقه کویر است و در تاریخ ۲۹ شهریور ۱۳۵۶ با شمارهٔ ثبت ۹۹۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.[۵] بنا مربوط به دوره صفوی می‌باشد و در اصفهان، نائین، مقابل مسجد جامع نائین و خیابان ۲۵ شهریور واقع شده‌است. فضاهای اصیل مساکن سنتی موجود در خانه از قبیل هشتی – دالان – شاه‌نشین – غلام‌گردش و… بیانگر سکونت مردمی است که از قدیم اهل فضل و هنر بوده‌اند. این ساختمان در حال حاضر محل موزه مردم شناسی کویر واداره میراث فرهنگی نائین است. نخست سیدی از اهالی زواره به عنوان نماینده شاهان صفوی در این خانه حضور داشته و به رفع و رجوع امور شهر نائین می‌پرداخته. بعدها این خانه به خاندان پیرنیا رسیده‌است. گچ‌بری‌ها و نقاشی‌های ایوان شاه‌نشین و کرسی و اتاقک فوقانی چشم‌نواز و خیره‌کننده‌است. در این گچ‌بری‌ها تزیینات متنوع معماری چون رسمی‌بندی، کاربندی، یزدی‌بندی و… است. کنار نقاشی روی دیوار اشعار زیبایی نیز نقش بسته‌است در قسمت ایوان شاه‌نشین تصاویر زیبایی از هفت پیکر نظامی بر دیوارها نقاشی شده‌است. فضای اصیل مساکن سنتی موجود در خانه عبارتند از: ورودی، هشتی، غلام‌گردش، ایوان شاه‌نشین، اتاق نشیمن پاکرسی، دلان، بخش تابستان‌نشین و زمستان‌نشین. این خانه در سال ۱۳۷۳ به موزه مردم‌شناسی کویر نائین تبدیل گشت و اداره میراث فرهنگی نائین در این خانه مستقر است.[۶]
خانه تاریخی فاطمی
نوشتار اصلی: خانه فاطمی
این خانه در میان بافت قدیم، در کنار بازار و بنای تاریخی نارین قلعه قرار دارد. این خانه از دوره قاجار و متعلق به خاندان فاطمی است. خانه فاطمی‌ها دارای بخش‌های اندرونی، بیرونی، حیاط خلوت، تالار ارسی و گوشواره با تزیینات گچ‌بری، نقاشی معرق‌کاری و نیز درهای زیبایی مشبک کاری است.
قلعه‌ها
نارین قلعه یا نارنج قلعه
نوشتار اصلی: نارین قلعه (نائین)
نارنج قلعه
با توجه به مصالح و سبک، بنا می‌تواند مربوط به دوران پارتیان یا دوران ساسانیان باشد و احتمالاً آتشگاه بوده‌است که از آن به عنوان دژ یا کهن دژ شهر استفاده می‌شده‌است. به ویژه آن که این بنا درست در میان بافت تاریخی شهر قرار گرفته‌است. دربارهٔ کارکرد قلعه اطلاع صحیحی در دست نیست؛ اما گمان می‌رود این قلعه، همراه با فضای اطراف، مرکز اداری و نظامی شهر بوده باشد. متأسفانه امروزه از این بنا چیزی جز چند دیوار خشتی و بقایای یک قلعه عظیم باقی نمانده‌است. ارتفاع قلعه از سطح زمین ۴۰ متر است که از آن به عنوان دژ کهن یا کهن دژ شهر استفاده می‌شده‌است. جنگ امیر مبارزالدین محمد آل مظفر و ملک اشرف چوپانی در این قلعه روی داده است.
قلعه عاشوراگاه
نوشتار اصلی: قلعه عاشوراگاه
از معروفترین بناهای دوره زردشت در منطقه‌است و بالای کوهی مشرف بر محمدیه که قدمت آن قرن‌ها پیش از بوجود آمدن نائین است قرار گرفته. عاشورگاه تقریباً از تمام نقاط محمدیه و از جاده نائین به انارک دیده می‌شود. چنانچه به محض ورود به محمدیه نخستین بنایی که به چشم می‌خورد قلعه آشورگاه است. بنا بر موقعیت سوق‌الجیشی این قلعه احتمالاً از آن به عنوان دژی دفاعی استفاده می‌شده‌است. راهزنان فرهنگ، بارها به این قلعه دستبرد زده و اشیاء عتیقه فراوانی از آن به یغما برده‌اند، از این رو در قلعه فعلاً بسته‌است. با این همه، شکوه این قلعه چندان است که تماشای آن از جای‌جای محله محمدیه روح را برمی‌انگیزد. یکی از مکانهای تاریخی توریستی محوطه زیبا و مجموعه کارگاه‌های عبابافی و قلعه تاریخی محمدیه بوده که ترکیبی خاص جهت جذب گردشگران ایجاد نموده است قلعه تاریخی محمدیه بر بالای تپه‌ای بلند به صورت چند ضلعی و چندین نیم برج و دیوارهای بلند دژ مستحکمی جهت دفاع از منطقه و شهر محسوب می‌شده‌است. وجود کارگاه‌های عبا بافی محمدیه در مجاور این قلعه زیبایی آن را دو چندان نمود است. قدمت این قلعه را به دورهٔ پیش از اسلام تخمین می‌زنند بر سر تپه‌ای است سنگی و دارای ۶ برج. بلندی هر برج از دوازده رگه چینه است دوره خارجی یکی از برجها شانزده متراست. دیوار قلعه ممزوج از خشت و چینه است اندازه خشت‌ها ۲۸×۲۸×۷ است به این قلعه، قلعه عاشورگاه نیز گفته می‌شود.
آب‌انبارهای نائین
آسیاب قنات پایه ریگاره، محمدیه، نائین
آسیاب قنات پایه ریگاره، محمدیه، نائین
از دیگر آثار تاریخی نائین آب انبارهای آن هستند. آب انبارهای نائین از لحاظ عناصر و اجزاء ساختمان شباهت تمامی با هم دارند. این آب انبارها به خاطر شرایط اقلیمی و کویری نائین ساخته می‌شدند زیرا آب بیشتر قناتها شور و غیرقابل استفاده بود. هر آب انبار شامل یک منبع یا مخزن آب بود که بربالای آن سقفی گنبدی شکل بنا می‌کردند و دو بادگیر آب را خنک نگاه می‌داشتند. راه پله و محل برداشت آب ازدیگر قسمت‌های آب انبارهای نائین است. هر محله در نائین دارای یک آب انبار بوده که هنوز نیز پابر جا هستند و برخی از آن‌ها تا چند سال پیش مورد استفاده قرار می‌گرفتند. از معروفترین آب انبارهای نائین آب انبار معصوم خانی است که در محله چهل دختران واقع است. در شهر کویری نائین، آب مهم‌ترین عنصر حیات و بقا در دوره‌های مختلف تاریخی محسوب می‌شود و آب انبارها مهم‌ترین منبع نگهداری و تأمین آب در فصول گرم سال در این منطقه‌است. از شهر نائین با بیش از ۵۰ بنای آب انبار میتوان به شهر آب انبارها یاد نمود که ۸۰ درصد از آن‌ها مورد استفاده‌است و اکثراً به پمپ برقی مجهز هستند. با این وجود از سال ۱۳۷۵ آب شرب لوله‌کشی از زاینده‌رود به نائین منتقل می‌شود.
تیپ و شکل آب انبارهای نائین حائز اهمیت بوده و از اجزاء مختلفی همچون مخزن، بادگیر، پاشیر تشکیل شده‌است بادگیر در اطراف مخزن و وسیله خنک‌کننده جهت آب بوده‌است و پاشیر با معماری سر در جهت برداشت آب ساخته شده‌است در نائین آب انبارها را به تناسب نیاز با اشکال مختلفی میتوان مشاهده نمود. معمولاً شکل کلی آب انبارها با یک مخزن و دو بادگیر در کنار آن و یک پاشیر روبروی آن دیده می‌شود ولی به تناسب نیاز گاهی با یک پاشیر دو مخزن (آب انبار خان یا دوقلوی نائین و محمدیه) با یک مخزن و دو پاشیر (آب انبار مصلای نائین) و اشکال متنوع دیگر میتوان مشاهده نمود. قدمت آب انبارهای نائین از صفویه به بعد بوده و در طول دوره‌های تاریخی مهم‌ترین عامل ذخیره آب محسوب می‌گردیده‌است در نائین این عنصر معماری با وجود در دسترس بودن فناوریهای روز، هنوز مورد استفاده‌است.[۷]
حمام‌های تاریخی
حمام قدیمی نوآباد
حمام پنجاهه
حمام قدیمی کلوان
حمام امام رضا (ع) محله تاریخی چهل دختران
امامزاده‌ها
امامزاده سلطان سیدعلی
امامزاده ابومحمد
امامزاده سلطان موصله ← قرن ۸ قمری
امامزاده جنید
امامزاده عبدالله
امامزاده ابراهیم
امامزاده پیرمردان
امامزاده فاطمه نساء
امامزاده پیر محمود
حسینیه‌های نائین
حسینیه نوآباد
هر محله قدیمی نائین یک حسینیه دارد. اگر چه اکثر مردم از قسمت قدیم شهر به بخش نوساز نقل مکان کرده‌اند و عمدتاً محلات قدیمی خلوت شده‌اند اما هنوز حسینیه‌ها در ایام عزاداری رونق گذشته را دارند. این حسینیه‌ها شامل یک مکان مسقف و سر پوشیده برای فصول سرد ویک فضای باز برای سایر ایام و فصول است. حسینیه‌ها معمولاً شبیه به یکدیگر ساخته شده و دارای یک صفه بزرگ (شاه نشین) وصفه‌های کوچکتر هستند که دورتا دور حسینیه را فرا گرفته‌اند. بر دیوار حسینیه‌ها اشعار زیبا به خط نستعلیق همراه با نقاشی‌های گل و بوته به چشم می‌خورد. صفه‌ها عموماً دو طبقه هستند و طبقات بالا که مردم نائین آن‌ها را «غرفه» می‌گویند به بانوان اختصاص دارد. گنبد حسینیه‌های مسقف بیشتر برمربع منظمی قرار دارد که درقسمت کاسه گنبد ۸ ضلعی و در بال به ۱۶ضلعی تقسیم می‌شود. مصالح حسینیه‌ها نیز عموماً آجر هستند. حسینیه‌ها محلات هفت‌گانه نائین تماماً قدمتی در حدود ۷۰ الی ۱۰۰ سال دارند تنها حسینه‌ای که گنبد آن نوسازی شده‌است حسینیه سرای نو می‌باشد. در نائین حسینیه‌ها را میدان نیز می‌گویند حسینیه‌ها در قدیم علاوه بر آن که مرکز تجمع برای عزاداری بودند محلی نیز برای تصمیم‌گیری‌ها و تبادل نظر نیز به حساب می‌آمدند. بافت قدیمی نائین به گونه‌ای طراحی شده که حسینیه هر محله به راحتی با سایر عناصر مانند سقاخانه‌ها و بازار و مساجد و حمام‌ها و گورستان عمومی شهر ارتباط برقرار کنند.
حسینیه‌های نائین عبارتند از:
حسینیه باب‌المسجد
حسینیه چهل دختران
حسینیه پنجاهه
حسینیه نوآباد (نوگباد)
حسینیه سرای نو
حسینیه کلوان
حسینیه کوی سنگ (گودالو)
حسینیه محمدیه میدان بالا
حسینیه محمدیه پادرخت
حسینیه محمدیه عاشورگاه
حسینیه محله زندوان
مساجد قدیمی
مسجد جامع نائین
مسجد شیخ مغربی
مسجد خواجه خضر
مسجد بابا عبدالله
مسجد سرکوچه
مسجد جامع نائین
مسجد جامع نائین
مسجد جامع نائین
سرداب مسجد جامع نائین
حیاط مسجد جامع نائین
در منابع کهن
مدارک و منافع متعدد به شهرهایی اشاره می‌کنند که قلعه‌هایی مانند نارنج قلعه داشته‌اند. اصطخری در کتاب خود از وجود ۵۰۰۰ قلعه در شهرها و کوه‌های پارس خبر داده‌است، و در کتاب خود به آتشکده‌ای اشاره می‌کند که در بالای این قلعه وجود داشته‌است. با توجه به این مطلب احتمال اینکه این قلعه در قبل از اسلام محل نگهداری آتش بوده‌است وجود دارد. علاوه بر اصطخری نیز، حمدالله مستوفی در سال ۷۴۰ ه.ق دور این قلعه را ۴۰۰۰ گام ذکر کرده، و بنا برگفته معاونت معرفی و آموزش اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان، مقدسی هم در قرن سوم از این بنا به عنوان یک اثر قبل از اسلام نام برده است.
اقتصاد
کشاورزی و دامداری
کشاورزی نائین
اقتصاد نائین از دورترین روزگار بر کشاورزی و صنایع دستی متکی بوده‌است. اما از آنجا که نائین شهری گرم و خشک است، با کمبود آب روبروست و همان مقدار آب هم فوق‌العاده شور است، از این‌رو کشاورزان ناچار به مبادرت به کاشت درختانی کرده‌اند که به آب کمتری نیاز داشته باشد. به همین خاطر بیشتر باغ‌های نائین را درختان انار و پسته تشکیل می‌دهد و کشت و کار نیز محدود به گندم و جو است. به ندرت تعدادی از کشاورزان این منطقه به کشت شلغم و زردک و گوجه مینیاتوری و زعفران نیز رو می‌آورند ولی عمده این کشت‌ها به مصرف روزمره خود کشاورز خواهد رسید. دامپروری در حد تأمین احتیاجات روزمره مردم رایج است. همچنین در این منطقه، گوسفند بیشتر از سایر دام‌ها پرورش می‌یابد. در بیابان‌های اطراف نائین روند رشد مرغداریها محسوس است و این روزها به تعداد آن‌ها به سرعت افزوده می‌شود. کمابیش تعدادی گاوداری هم در این مناطق وجود دارند.
عبا بافی
عبابافی محمدیه
عبابافی محمدیه
از صنایع رایج و معتبر نائین عبا بافی است. عبا بافان، محصول خود را از کرک و پشم شتر در رنگهای زرد، مشکی، سرخ و خرمایی می‌بافند. مهم‌ترین مرکز عبابافان نائین در محمدیه قرار دارد. کارگاه‌های این عبابافان و نیز نحوه کار آن‌ها یکی از جاذبه‌های تماشایی این منطقه محسوب می‌شود. این کارگاه‌های عبابافی در بین بومیان منطقه با نام سرداب شناخته می‌شود که اخیراً تعدادی از آن‌ها توسط میراث فرهنگی احیا شده‌اند و بعضی از آن‌ها محل نمایشگاه‌های فصلی و دائمی صنایع دستی می‌باشند. در این نمایشگاه‌ها تنوع قالی‌های دستباف در ابعاد کوچک و رنگها و نقش‌های مختلف محسورکننده است. علاوه بر آن در این سرداب‌ها میتوانید از نزدیک شاهد هنرنمایی استادان عبابافی و گلیم بافی باشید که با روی خوش پذیرای میهمانان خواهند بود.
در گذشته مردم آن را بر روی دوش خود می‌انداختند و در فواصلی از سال که سوز سرما زندگی را سخت می‌کرد، با کشیدن عبا بر سر و پیچیدن آن به دور خود، مدتی را در گرمای محبوس شده در زیر عبا می‌گذراندند. اگر از اعیان بودند، جنس عبا از کرک شتر و به بهترین شکل بافته می‌شد و اگر از طبقه پایین جامعه بودند، جنس عبا از پشم گوسفند یا موی بز و احتمالاً زمانی که به دلیل استفاده طولانی مدت پاره شده بود، چندین بار وصله زده می‌شد. محصولات بافته شده در این تولیدی‌ها حتی در دورانی به کشورهای مجاور نیز صادر می‌گردیده است.
دستگاه‌های عبا بافی از جنس چوب و نی می‌باشد و شامل اجزایی مانند نوردهای در عقب و جلو دستگاه دفتین و شانه در وسط و دو پدال برای باز کردن بین تارها و… می‌باشد. تکنیک‌های به کار رفته در ساخت این دستگاه‌ها بسیار پیچیده و سنجیده است.
کارگاه‌های عبا بافی به صورت کنده در دل زمین ساخته شده‌اند که اگر به محمدیه رفته باشید، این کارگاه‌ها را در کنار قلعه زیبا و بسیار قدیمی که بر روی تپه‌ای مشرف بر شهر است می‌بینید. البته در حال حاضر بیشتر این کارگاه‌ها به صورت متروک درآمده‌اند، اما در گذشته عبا بافی از جمله مشاغل برای تأمین معاش به حساب می‌آمده‌اند و صد البته اینکه به عنوان یک شغل و نه یک هنر به آن پرداخته می‌شده‌است؛ همچون بسیار صنایع دستی دیگر.
هر چند تنها چند کارگاه عبابافی که تعداد آن‌ها شاید به ۵ عدد می‌رسد و در آن‌ها چند فرد سالخورده مشغول به کار هستند دایر است، اما با کوشش سازمان میراث فرهنگی و همت خود بافندگان تلاش شده‌است که با ایجاد تنوع در محصولات تولیدی در این کارگاه‌ها، جذب توریست و غیره، از زوال و نابودی این هنر بسیار کهن جلوگیری شود.
قالی بافی
قالی و قالی‌بافی با نام نائین پیوند خورده و قالی بافی از مشاغل اساسی مردم نائین به‌شمار می‌رود. در سالهای گذشته، نائین کمتر شاهد خانه‌ای بود که دار قالی زینت بخش آن نباشد؛ امری که امروزه متأسفانه کم‌کم از اوج خود به نزول می‌گراید؛ که در انارک قالی و قالیچه‌هایی با طرح نائین و نقشه‌های افشان و ترنجی و بته‌ای بافته می‌شود. در خور نیز صنایع دستی قدمتی دیرینه دارد. قالی‌های خور و بیابانک دارای طرح نائین و نقش‌های ترنج و لچک – افشان- لیلی و مجنون است که در سراسر کشور شهرت فراوان دارد.
مردم
مردم نائین مسلمان و شیعه اثنی عشری هستند. مردم نائین به زبانی سخن می‌گویند که بازمانده زبان ایران باستان و (پهلوی) است. این زبان شباهت بسیار زیادی به متون اوستایی و گویش زردشتی دارد و احتمال می‌رود مردم نائین به سبب مراوده زیاد با زردشتیانی که در این منطقه ساکن بوده‌اند این زبان را برخود گرفته‌اند. یا اینکه دراصل خود زردشتی بوده‌اند.[نیازمند منبع]
پوشش‌ها
امروز لباس مردم نائین نیز همچون سایر شهرهاست اما برخی روستاها به ویژه مناطق شرقی نائین کشاورزان لباس سنتی قدیم بر تن می‌کنند. این پوشاک شامل پیراهن ساده سفید، بدون یقه و شلوار مشکی و ساده‌است. بیشتر زنان این خطه چادر به سر دارند و این روزها لباسهای آن‌ها شبیه سایر نقاط ایران می‌باشد. به عبارتی لباسهای سنتی این دیار از خانه‌ها رخت بسته‌اند.
غذاهای بومی، میوه‌ها، شیرینی‌ها و ترشی و تنقلات محلی
در منطقه نائین غذاهای بومی چون آش جو، آش گندم و نیز تولیدات محلی چون نان محلی و ماست چکیده (ماستینه) و … وجود دارد. در این خطه مردم به طریقی خاص نان را در تنور خشک می‌کنند. این نان به مدت طولانی قابل استفاده است و از طعم دل‌انگیز خاصی برخوردار می‌باشد. در مناطق کوهستانی اطراف نائین با تخمیر شیر گوسفند و بز ماده‌ای مغذی به نام «کُمه» Komeh در پوست دباغی شده بز تهیه می‌شود. طعم این ماده شبیه برخی از پنیرهای فرانسوی است که با شیوه‌ای نزدیک به همین روش‌ها تهیه می‌شود؛ البته با تندی خاص و بویی شبیه بوی الکل. گاهی اوقات برای کاستن این بو از سبزیهای معطر همچون نعناع استفاده می‌کنند. البته باید خاطر نشان کرد که گاهی به دلیل عدم مرغوبیت خیک مورد استفاده ممکن است کمه با بوی نامطبوعی همراه باشد. به گفته یکی از افرادی که با خارجیان کار می‌کرده‌است یکی از مهندسین انگلیسی با دیدن این غذا مردم را مسخره می‌کرده‌است. با این حال در وقت بازگشت به خانه مقداری از آن را با خود به کشورش می‌برد و آن را به آزمایشگاهی در یک دانشگاه ارجاع داده و با کمال شگفتی نتیجه آزمایش را برخلاف تصورش می‌بیند. وقتی به ایران بازمی‌گردد تقاضای مقدار بیشتر این غذا را می‌کند وقتی علت را جویا می‌شوند به نتیجه آزمایشش در انگلیس اشاره کرده و می‌گوید این غذا بسیار کامل است و آن را راز طول عمر مردم ناحیه کوهستانی نائین می‌داند (ویرایشگر)
سوغات نائین نیز در درجه اول صنایع دستی آن از جمله عبا، فرش و… سپس غذاهای بومی است. شیرینیهای نایین به دلیل همجواری آن با استانهایی نظیر یزد و اصفهان همانند شیرینیهای آنجاست و غالباً حاجی بادام و حلوا شکری و باقلوا و قطاب یزد به وفور در نائین یافت می‌شود. از دیگر شیرینیهای خاص که در مناسبتی تحت عنوان برات، به عنوان خیرات برای درگذشتگان خود می‌پزند میتوان به سیروک اشاره کرد که تلفیقی از آرد و شکر و روغن فراوان است. گندم و برنج بوداده نیز از تنقلات مردم این منطقه می‌باشد که به نام گندمک و برنجک شناخته شده‌است. انار و انجیر از جمله میوه‌هایی هستند که در این منطقه به خوبی رشد می‌کنند.
صنایع دستی
عبا بافی
از صنایع رایج و معتبر نائین عبا بافی است. پیش از فرش، کیفیت عبای نائین در ایران بسیار مشهور بود. عبا بافان، محصول خود را از کرک و پشم شتر در رنگهای زرد، مشکی، سرخ و خرمایی می‌بافند. مهم‌ترین مرکز عبابافان نائین در محمدیه قرار دارد. کارگاه‌های این عبابافان و نیز نحوه کار آن‌ها یکی از جاذبه‌های تماشایی این منطقه محسوب می‌شود.[۸]
در فاصله سالهای ۱۳۱۳ تا ۱۳۲۰ که استفاده از لباسهای سنتی و محلی تا حدی ممنوع شد عبای نائین نیز از رونق افتاد. اما پس از شهریور سال ۱۳۲۰ این صنعت دوباره رونق گرفت به‌طوری‌که عباهای زمستانی که در نائین بافته می‌شدند به چنان شهرتی رسیدند که کشورهای حوزه خلیج فارس و شبه جزیره عربستان و عراق خریدار آن‌ها شدند. در حال حاضر بر اثر عدم استقبال از عبای نائین بار دیگر از رونق این صنعت کاسته شده‌است به‌طوری‌که جزء چند کارگاه که در محمدیه نائین دائر است کسی از این کار استقبال نکرده‌است. در سال۱۳۵۰، میزان صادرات عبای نائین سالیانه ۳۰۰ تا۵۰۰۰ عدد بوده‌است. [نیازمند منبع] لازم به توضیح است که کارگاه‌های عبابافی نائین در بین افراد بومی آن منطقه به نام سرداب معروف می‌باشد. این سرداب‌ها در حال حاضر محل فعالیت تعداد اندکی از عبابافان قدیمی این منطقه است. از بنام‌ترین عبابافان این منطقه میتوان به رضا قیامی محمدی اشاره کرد. در حال حاضر تعدادی از این سرداب‌ها توسط سازمان میراث فرهنگی دوباره احیا گردیده‌اند.
قالی بافی
قالی نائین آوازه جهانی دارد. با اینحال فرشبافی در نائین قدمتی بیشتراز ۲۰۰ سال دارد. در حقیقت با افول صنعت عبابافی، صنعتگران و هنرمندان عباباف به بافتن فرش روی آوردند. تاریخچه این صنعت به سالهای دوره صفویه می‌رسد. در این سال‌ها خانمی از سادات محمدیه (زهرا بیگم همسر سید مهدی خدیجه) در این شهر کلاس قالی بافی دائر کرد و علاقه‌مندان را آموزش دادند. استعداد مردم نائین، و کوشش طراحان اولیه فرش مانند رهنما باعث شد تا در همان سالهای نخست فرش نائین با قالی‌های اصفهان، کاشان رقابت کند و حتی از آن‌ها پیشی گیرد. ولی‌الله شرعی نائینی یکی از طراحان نقش قالی‌های نائینی است و میتوان گفت بیشترین اثر را بر طرح قالی‌های نائین داشته‌است. نویسنده کتاب قالی ایران در مورد پیشرفت فرش نائین می‌نویسد: «همچنانکه فرش کرمان پس از کسادی بازار شال رونق گرفت فرش نائین نیز هنگامی با اقبال روبه رو شود که پارچه ظریف عبا رونق خود را از دست داد…» نویسنده کتاب، الیاف پشم نائین را ظریف تر و نرمتر از پشمی می‌داند که معمولاً در سایر نقاط فلات ایران به دست می‌آید و از آنجا که ریسندگان نائین از این ازاین پشم کلافهای نازک و یکنواختی تهیه می‌کنند رنگهای که به کار می‌برند بسیار عالی وبی نظیر است، امروزه فرش نائین با طرح‌ها و رنگهای متنوع کماکان شهرت خود را حفظ کرده‌است. بسیاری از کارشناسان دلیل شهرت فرش نائین را ثابت بودن رنگ، زیبایی، نقشه و طول قدمت بافت می‌دانند رنگهای که در قالی نائین به کار می‌رود بیشتر لاکی، سبز، یشمی، نارنجی، قهوه‌ای، عنابی، خاکی، کرمی، آبی، لاجوردی و فیلی می‌باشند. در حال حاضر قالی در اقتصاد شهر نائین کاملاً مؤثراست و تجارت قالی و سایر امور مربوط به این صنعت از مشاغل اساسی مردم نائین به‌شمار می‌رود.
کاشی‌سازی
کاشی‌سازی و کاشی کاری از هنرهای دستی نائین است که سابقه‌ای دیرینه دارد. به‌طوری‌که تا حدود ۵۰ سال پیش کاشی‌های تولید نائین به بیشتر شهرهای بزرگ ایران صادر می‌شد.
شال بافی
شال بافی نائین نیز از هنرهای دستی زیبای این خطه بوده‌است که اینک از میان رفته‌است.
کوزه‌گری و سفالگری
کوزه‌گری نائین نیز یادگار روزگاران گذشته این شهر است. ظروف سفالی نائین که از نظر ظرافت و استحکام معروف هستند تا چند سال پیش به شهرهای دیگر صادر می‌شده‌اند متأسفانه امروز به علت عدم استقبال مردم از این صنعت و ورود ظروف مشابه، کارگاه‌های کوزه‌گری تقریباً به حالت تعطیل درآمده و کوزه گران هنرمند نائین تماماً تغییر شغل داده‌اند.
آموزش
واحدی از دانشگاه آزاد اسلامی در سال ۱۳۶۸ در نائین تأسیس شده‌است. این دانشگاه تا چندی قبل در مقاطع کاردانی و کارشناسی و در رشته‌های مهندسی برق و رایانه، روانشناسی، پرستاری، مامایی، مکانیک خودرو و نقشه‌کشی معماری دانشجو می‌پذیرفت ولی هم‌اکنون رشته مامایی این دانشگاه حذف شده‌است. دانشکده تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد) معماری و شهرسازی این واحد، مهرماه ۱۳۹۱ برای اولین بار در نائین فعال شد.
دانشگاه پیام نور دانشکده هنر نائین (از مجموعه دانشگاه هنر اصفهان) و یک دانشگاه غیرانتفاعی به نام علامه نائینی و یک دانشگاه دیگر به نام دانشگاه جامع علمی کاربردی نیز فعالیت خود را از مهر ماه۱۳۹۱ سال جاری شروع کرده‌است.
مشاهیر نائین
میرزای نائینی ← مرجع تقلید شیعه
میرعبدالوهاب (پیر نائین)
میرزا نصرالله خان نائینی (نصرالله مشیرالدوله)
حسن پیرنیا (مشیرالدوله)
حسین پیرنیا (مؤتمن الملک)
ابوالحسن پیرنیا (معاضدالسلطنه)
حسین فاطمی
نصرالله فاطمی
دکتر سید شمس الدین حسینی
آیت الله سید صدرالدین بلاغی
صادق‌حسین جابری انصاری ← معاون عربی و آفریقایی وزارت خارجه محمدرضا جلالی نائینی
پروفسور مجید مجتبوی
پروفسور رشید معصومی ← پروفسور و متخصص قلب
نور علی نوری نائینی ← اقتصاددان
مصطفی رحیمی ← حقوقدان، نویسنده، مترجم
حسن مسلمی نائینی
ریاضیات
غلامحسین مصاحب ← پدر ریاضیات جدید
شعر
محمدعلی مصاحبی نائینی (عبرت نائینی)
جلال بقایی نائینی
سینما و تلویزیون
سروش صحت ← بازیگر، کارگردان، نویسنده
کاظم افرندنیا ← بازیگر
احمد طالبی نژاد ← منتقد سینما
ورزش
علی کفاشیان ← رئیس سابق فدراسیون فوتبال
اصغر نائینی ← بازیکن و مربی والیبال
خوشنویسی
غلامعلی نائینی
مریم بانو نائینی
از طریق سایت مرجع اصناف پیام اول میتوانید بهترینها را اعم از
آرایشگاه زنانه در نایین
آرایشگاه های مردانه در نایین
آزمایشگاه ها و مراکز رادیو لوژی در نایین
آژانس ها و تورهای مسافرتی در نایین
آموزشگاه های رانندگی در نایین
آموزشگاه های موسیقی در نایین
ابزار فروشی ها در نایین
ادارات و سازمان ها در نایین
استخر سونا و جکوزی در نایین
اورژانس و فوریت های پزشکی در نایین
باربری ها در نایین
باشگاه های بدن سازی آقایان و بانوان در نایین
بانک ها در نایین
بیمارستان ها در نایین
بیمه ها در نایین
پارک ها و مراکز تفریحی در نایین
پزشک متخصص اطفال در نایین
پزشکان در نایین
پزشکان پوست و مو در نایین
پزشکان عمومی در نایین
پلاستیک فروشی ها در نایین
پمپ بنزین ها در نایین
پیک موتوری ها در نایین
تئاتر و تالار نمایش در نایین
تاسیساتی ها در نایین
تالارهای عروسی در نایین
تاکسی سرویس در نایین
چاپ و تبلیغات در نایین
خدمات آسانسور و بالابر در نایین
خدمات خودرویی در نایین
خدمات نظافتی در نایین
خدمات کامپیوتری در نایین
خرازی ها در نایین
خشکبار و آجیل فروشی ها در نایین
خشکشویی ها در نایین
دادسراها در نایین
داروخانه ها در نایین
درمانگاه ها و مراکز درمانی در نایین
دفاتر اسناد رسمی در نایین
دفاتر پست در نایین
دفاتر پلیس به علاوه 10 و دفاتر دولت الکترونیک در نایین
دفاتر وکالت و مشاوره حقوقی در نایین
دندانپزشکان و دندان سازان در نایین
دکوراسیون داخلی در نایین
رستوران ها و سالنهای غذا خوری در نایین
روانپزشکان در نایین
ساعت فروشی در نایین
سمپاشی در نایین
سمساری در نایین
سوپرمارکت در نایین
سوپرهای میوه و سبزی در نایین
سینما ها در نایین
شعبات بانک آینده در نایین
شعبات بانک سپه در نایین
شعبات بانک انصار در نایین
شعبات بانک گردشگری در نایین
شعبات بانک پارسیان در نایین
شعبات بانک پاسارگاد در نایین
شعبات بانک سامان در نایین
شعبات بانک سینا در نایین
شعبات بانک شهر در نایین
شعبات بانک صادرات در نایین
شعبات بانک ملت در نایین
شعبات بانک ملی در نایین
شعبات مهر اقتصاد در نایین
صرافی ها در نایین
طلا فروشی ها و زرگری ها در نایین
عطاری ها در نایین
عکاسی ها و آتلیه عکاسی در نایین
فرش فروشی ها در نایین
فرهنگسرا و خانه فرهنگ در نایین
فروشگاه لوازم خانگی و آشپزخانه در نایین
فروشگاه های آرایشی بهداشتی در نایین
فروشگاه های خشکبار در نایین
فروشگاه های شهروند در نایین
فروشگاه های لوازم پزشکی در نایین
فروشگاه های لوازم ورزشی در نایین
فروشنده های پوشاک بچه گانه در نایین
فروشنده های پوشاک زنانه در نایین
فروشنده های پوشاک مردانه در نایین
قالیشویی ها در نایین
قصابی ها و سوپر های گوشت و مرغ در نایین
قنادی ها و شیرینی فروشی ها در نایین
گل فروشی ها در نایین
لوازم التحریری ها در نایین
متخصصین ریه در نایین
متخصصین قلب و عروق در نایین
متخصصین و جراحان مغز و اعصاب در نایین
مدارس در نایین
مراکز خدمات زیبایی در نایین
مراکز خرید در نایین
مراکز روانشناسی و روان کاوی در نایین
مراکز ورزشی در نایین
مساجد و حسینیه ها در نایین
مشاورین املاک در نایین
مهد کودک ها در نایین
موبایل فروشی ها در نایین
نانوایی ها در نایین
نگارخانه ها در نایین
نمایندگی های ال جی LG در نایین
نمایندگی های سامسونگ SAMSUNG در نایین
نجاری در نایین
لوله بازکنی در نایین
نمایندگی های سونی در نایین
نمایندگی های لوازم خانگی در نایین
نمایندگی های مجاز خوردو در نایین
هتل ها و اقامت گاه ها در نایین
کارواش ها در نایین
کافی شاپ ها در نایین
کافی نت و گیم نت در نایین
کتابخانه ها در نایین
کلانتری و اداره پلیس در نایین
کلیسا ها و مساجد و اماکن مذهبی در نایین
کیف و کفش فروشی ها در نایین
متل در نایین
صنایع دستی در نایین
مکان های دیدنی در نایین
طبیعت در نایین
اماکن گردشگری در نایین
مسیر ورودی در نایین
فروش سوغات در نایین
را میتوان جستجو کرد.