آگهی نیازمندی های شهر فریدون شهر از استان اصفهان
فریدونشهر (به گرجی: სოფელი (سُپِلی)) یکی از شهرهای غرب استان اصفهان، نامزد امنترین شهر دنیا از سوی یونسکو[۳][۴] و با ۲۵۳۰ متر ارتفاع از سطح دریا، مرتفعترین شهر ایران است.[۵][۶][۷]
این شهر مرکز شهرستان فریدونشهر است و بر اساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۳٬۶۰۳ نفر (۴٬۲۸۶ خانوار) بودهاست.[۸]
بیش از ۹۰ درصد مردم فریدونشهر را گرجی زبانان تشکیل داده[۹] و اکثر آنها نوادگان گرجیهایی هستند که توسط شاه عباس اول از گرجستان به ایران تبعید شدند.[۱۰]
فریدونشهر تاکنون دو مرتبه مقصد سفر رسمی مقامات سیاسی کشور گرجستان بودهاست:
در سال ۱۳۸۳ هجری خورشیدی، میخیل ساآکاشویلی، رئیسجمهور وقت گرجستان[۱۱][۱۲]
در سال ۱۳۹۳ هجری خورشیدی، داویت اوسوپاشویلی، رئیس وقت پارلمان گرجستان[۱۳][۱۴]
از سفیران گرجستان در ایران نیز، «گیورگی جانجغاوا» سفیر سابق گرجستان در ایران در سال ۱۳۹۲، و «یوسب چاخواشویلی» سفیر کنونی گرجستان در ایران در سال ۱۳۹۳ به فریدونشهر سفر کردهاند.[۱۵]
برف پاییزی فریدونشهر
فریدونشهر در کوههای زاگرس، حدود ۲۰۰ کیلومتری غرب شهر اصفهان، در دامنهٔ قلهٔ دیدتْسِری (didtseri) و در حومهٔ جوی دیدخِوی (didkhevi) قرار دارد و توسط کوههای بلند، تپهٔ تاتاشویلی (tatashvili) و دشت واردیسقِلی (vardisgheli) احاطه شدهاست.
این شهر از سمت شرق به مزارع پیریکیتی (pirikiti)، از غرب به کوه تسیخه (tsikhe)، از شمال به قلهٔ دیدتْسِری (didtseri) و از جنوب به تپهٔ تاتاشویلی (tatashvili) محدود میشود.[۱۶]
فریدونشهر از دو محلهٔ اصلی تشکیل شدهاست:
محلهٔ بالا: شامل محلهٔ اصلی فریدونشهر (روستای آخره بالا سابق) و شهرک فرهنگیان
محلهٔ پایین: شامل محلهٔ وحدت آباد (روستای آخره پایین سابق) و شهرک امام خمینی (ره)
تاریخ
اِلِمانی متشکل از حروف کلمهٔ الله در زبان گرجی و نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران، که در پاییز سال ۱۳۹۳، توسط شهرداری فریدونشهر ساخته شد تا در میدان اصلی فریدونشهر (در تصویر) نصب شود، اما به دلیل بروز مخالفتهایی نصب نشد و برای چند ماه در شهرداری فریدونشهر نگهداری میشد.[۱۷] در ۲۵ اسفند ۱۳۹۳، این المان در میدان نصب شد ولی عدهای با تخریب اموال دولتی (همچون شکستن شیشه ساختمان فرمانداری) تجمع غیرقانونی، آتش زدن لاستیک در مقابل ارگان دولتی، توهین به مأموران دولتی و تحریک مردم برای به آشوب کشیدن شهر، با آن به مخالفت پرداختند[۱۸] و نهایتاً چند ساعت بعد، نیمه شب، اِلِمان از جا برداشته شده و از شهر خارج شد.[۱۹]
بنیانگذاری
این شهر حدود ۴۰۰ سال پیش، بنیان نهاده شده و در ابتدا شامل ۱۹ محله، و هر محله مخصوص یک فامیل بودهاست.
بنیادگذاران فریدونشهر، از گرجیهای زمان شاه عباس اول هستند که توسط خود او از گرجستان به ایران تبعید شدند و به دستور او عدهای از جنگاوران آنها جهت حفظ منطقهٔ فریدن و همچنین پایتخت (اصفهان) از حملات اقوام لر و کرد در فریدن ساکن شدند.
ورود گرجیها به ایران
از سال ۱۰۱۳ تا ۱۰۳۴ هجری قمری، شاه عباس و سردارانش ۱۰ مرتبه به گرجستان حمله کرده و (طبق منابع فارسی) طی این حملات ۹۰٬۰۵۰ یا ۱۰۰٬۰۵۰ گرجی را قتلعام کرده و ۱۸۱٬۵۰۰ گرجی را به اسارت گرفته و به ایران تبعید کردند؛ که ۷۰٬۰۰۰ یا ۸۰٬۰۰۰ تَن از کشتهها و ۱۳۰٬۰۰۰ تَن از اسرای تبعید شده به ایران مربوط به حملهٔ شاه عباس به گرجستان در سال ۱۰۲۵ هجری/۱۶۱۶ میلادی است.[۲۰][۲۱][۲۲][۲۳][۲۴][۲۵][۲۶]
پس از تبعید این تعداد اسیر گرجی به ایران، شاه عباس دستور داد که آنها را به ولایتی که در آن آب و هوا و شرایط زندگی با وطن اصلی ایشان شبیه باشد انتقال دهند.[۲۷] به همین خاطر در ابتدای ورود گرجیها به ایران، آنها را در «مازندران» که گمان میرفت از لحاظ آب و هوایی همانند گرجستان است، سکونت دادند ولی با نامساعد بودن آب و هوا اکثر آنان به شهرستانهای داخلی ایران روانه شدند.[۲۸] از این تعداد اسیر گرجی، نیمی از آنها به «اصفهان» و «شیراز» وارد شدند.
گرجیها در فریدن
گرجیانی که به اصفهان مهاجرت کردند، ابتدا در زمان شاه عباس در «عباسآباد» اصفهان و پس از مدتی با تأسیس «نجف آباد» توسط «شیخ بهایی» در نجف آباد زندگی کردند.[۲۹] که به دستور شاه عباس عدهای از آنان که دارای خصال ستیزهجویی و جنگاوری بودند، جهت حفظ منطقهٔ فریدن و همچنین پایتخت (اصفهان) از حملات اقوام لر و کرد همچنین به دلیل آب و هوای مساعد و مزارع و شکارگاههای مناسب به فریدن مهاجرت کردند.[۳۰]
تمام گرجیانی که به فریدن رسیدند، ابتدا در فریدن، شهر افوس را بنیاد گذاردند و سپس عدهای از آنها شهرهای «فریدونشهر (سُپِلی)» و «میاندشت (تُرِلی)» را بنیان نهادند.[۳۱]
و همچنین عدهای دیگر از شهر افوس جهت حفظ دین مسیحیت در «داشکسن» -که یک روستای ارمنینشین متعصب به دین مسیحیت بود- سکنی گزیدند، و نیز عدهای به دلایل نامعلوم آبادیهای «آغچه» و «بوئین» را بنا کردند.
پس از حملهٔ کریم خان زند به گرجیهای فریدونشهر، بخشی از ساکنان آن به روستاهای «سیبک»، «چقیورت» و «نهضتآباد» مهاجرت کردند.[۳۰][۳۲]
جمعیت گرجیهای فریدن حدود ۱۰۰٬۰۰۰ تن است.[۳۳]
حملهٔ افغانها به فریدونشهر
در سال ۱۱۳۳ قمری، محمود افغان برای دومین بار به ایران لشکر کشید. او کرمان را تسخیر نمود و بعد از این که نتوانست بر یزد دست یابد عازم تسخیر اصفهان، پایتخت صفویان شد. شاه و سرداران وی تصمیم به اتخاذ شیوهٔ دفاعی گرفتند و سپاهی که ارزش جنگی نداشت گرد آوردند. تنها در میان آنها یک دسته سرباز گرجی، مستعد، کارآمد و ملبس به البسهٔ متحدالشکل، فاخر و مجهز و تحت فرمان رستم خان قوللر آقاسی شاهزادهٔ گرجی بودند.
رستم خان گرجی در قلب همراه با ۴۰۰ گرجی شجاه و تعلیم دیدهٔ دستچین و در جناح چپ محمدقلی خان اعتماد السلطنه با ۱٬۵۰۰ نفر قرار گرفتند. در این روز تا هنگام عصر طرفین اقدامی نکردند. در پایان روز رستم خان از سکون طولانی ملول شد و با نفرات خود جناح چپ افاغنه را در هم شکست و آنها را عقب راند، اما اشتباه والی عربستان و اعتمادالسلطنه که نتوانستند به موقع به رستم خان یاری رسانند باعث شد تا محمود افغان که فکر میکرد شکست یافته و در صدد فرار بود، موقعیت بهتری یابد. رستم خان و همراهانش در محاصرهٔ افاغنه قرار گرفتند اما با از جان گذشتگی مبارزه کردند و هنگامی که رستم خان خواست با اسب خود از رود برزون عبور نماید، اسب او درغلطید و افاغنه وی را کشتند و سپاه ایران شکست یافت و عقبنشینی نمود. محمدحسین پس از ستایش و توصیف رشادت و دلاوری رستم خان و سربازان گرجی وی، موضوع را چنین بیان میکند: «اگر امرای دیگر نامردی نمیکردند و با رستم خان قللر آقاسی اتفاق میکردند افغان از میان برداشته میشد».[۳۴]
افغانیها که از گرجیها صدمات فراوانی دیده بودند، بعد از تسخیر اصفهان هنگامی که عازم تسخیر نواحی اطراف آن همانند گلپایگان و خوانسار بودند، در صدد انتقام از گرجیهای ساکن فریدن برآمدند. گرچه در کتب تاریخی سخنی از جنگ افاغنه و گرجیان نیامده لکن بنابر روایات شفاهی افاغنه نتوانستند گرجیان را شکست دهند و همچنین استحکامات دفاعی موجود در «آوْغانیسْ گُرا» (ავღანის გორა) در فریدونشهر گواه روشنی بر این مدعاست.[۳۵]
حملهٔ کریم خان زند به فریدونشهر
دورنمای کوه تسیخه از فریدونشهر
پس از مرگ نادر شاه افشار جانشینان او نزاعهای فراوانی نمودند. کشور ایران وارد مرحلهای از عدم ثبات سیاسی و اقتصادی شدیدی گردید و به دلیل عدم قدرت دولت مرکزی خوانین و حکام نواحی طغیان نموده و در صدد کسب قدرت بیشتر و رسیدن به منصب پادشاهی برآمدند. علی قلی خان، ابراهیم خان، شاهرخ و سلیمان دوم هر کدام مدت کوتاهی سلطنت کردند. احمدشاه درانی از سرداران افغانی نادر در شرق ایران، محمدحسن خان قاجار در استرآباد و آزادخان افغان در نواحی شمال ایران در صدد تشکیل حکومت و کسب قدرت بودند. در این آشفتگیها، کریم خان زند نیز در صدد کسب قدرت برآمد. او نواحی تویسرکان و کزاز را تصرف کرد و توانست محمد علی خان حاکم همدان و حسنعلی خان حاکم اردلان را شکست دهد و حامیانی پیدا کند. کریم خان پس از پیروزی بر دشمنان خود شهرت عظیم کسب نمود و عنوان «کریم خان» یافت. کریم خان بعد از پیروزیهای متعدد و کسب شهرت با علیمردان خان بختیاری متحد شد و بنا بر پیشنهاد علیمردان تصمیم گرفتند به ابوالفتح خان بختیاری حاکم اصفهان و عراق که منصوب شاهرخمیرزا افشار بود، حمله کرده و او را شکست دهند. متحدین توانستند ابوالفتح را شکست دهند، اما آنها بعد از این پیروزی پیمان اتحاد سه جانبهای منعقد نمودند تا برای نجات ایران از هرج و مرج چارهای بیندیشند. متحدین ابوتراب نوهٔ مادری شاه سلطان حسین را با نام شاه اسماعیل سوم بر تخت نشاندند و مناصب را بین خود تقسیم کردند. علیمردان خان به علت سن کم شاه جدید نایب السلطنه او شد و همچنین کریم خان زند سردار کل سپاه و ابوالفتح خان نیز حاکم اصفهان شد. بعد از این پیمان کریم خان عازم فتح نواحی غربی ایران شد. هنگامی که وی مشغول فتوحات بود، علیمردان با استفاده از غیبت وی ابوالفتح خان حاکم اصفهان را کور و مقتول نمود و عمویش باباخان بختیاری را حاکم اصفهان نمود و خود عازم دفع صالح خان حاکم شیراز شد. علیمردان خان خود را پادشاه واقعی ایران میدانست و شاه اسماعیل سوم برایش آلت دستی بیش نبود.
کریم خان بعد از اطلاع از موضوع در یک شورای مشورتی با سرداران خود تصمیم گرفت با علیمردان بجنگد. او با ۳۰٬۰۰۰ سپاهی به اصفهان حمله برد و شهر را تصرف کرد. علیمردان هم که شیراز را تصرف و در آنجا ستم زیادی کرده بود بعد از اطلاع از این وقایع به سوی اصفهان حرکت کرد. خان زند نیز فوراً با سپاه خود راهی جنوب شد. در چهارمحال بختیاری دو سپاه رو به روی هم صف آراستند. در آن نبرد علیمردان خان مغلوب شد و با به جا گذاشتن کلیهٔ لوازم خود به خوزستان گریخت تا با کمک حاکم آنجا بتواند دوباره علیه کریم خان قد علم کند.[۳۶]
کریم خان که در میان پادشاهان ایران مشهور به داشتن چهرهای عدالتخواه و دور از خونریزی میباشد، بعد از این پیروزی به خونریزی شدیدی دست زد. جان. ری. پری چنین مینویسد: با این وجود کریم خان آشکار ساخت که آرزومند تسلط بر سرزمین کوهستانی بختیاری است. پس از پیروزی بلافاصله خراجی از تمام افراد مقیم و همسایهٔ بختیاری طلب کرد. گرجیهای ساکن روستای «آخره» (فریدونشهر قدیم) از دادن خراج خودداری کردند و به اتفاق مردمان روستاهای ارمنی نشین مجاورشان به مقاومت مسلحانه پرداختند. کریم خان نیز با قوای نظامی اش به آنان حمله کرد. بسیاری از دهقانان کشته و اسیر گردیدند و رهبران گرجیها تیرباران شدند و خان زند با تعداد زیادی اسیر آنجا را ترک کرد.[۳۷]
کریم خان بعد از آن عازم اصفهان شد و در آنجا خود را وکیل الدوله نامید. داستان این واقعه نسل به نسل منتقل شده، شاخ و برگ فراوانی یافته و همانند اسطوره شدهاست.
نویسندهٔ تاریخ گیتی گشای نامی در تاریخ زندیه از این واقعه با نهایت اختصار و اختفاء یاد میکند و در این خصوص تنها با جملهٔ «تدمیر سایر خصمان نژند» یاد کردهاست.[۳۸]
احمد پناهی سمنانی در کتاب «لطفعلی خان زند» در مبحث جنبههای منفی حکومت کریم خان چنین مینویسد: «کشتار مردم سلحشور و مقاوم سیراوی (؟) در صفحات لرستان و خوزستان (فریدونشهر با هر دو استان مجاور است) که فرمان او را مبنی بر دادن سرباز و ملازم رکابی قبول نکردند و در جنگی نابرابران سران آنها به قتل رسیدند و سرهای آنان را کلهٔ منار ساختند و اطفال و زنانشان را اسیر کردند … برخی از زنان نیز خود را از کوه به پایین پرتاب کردند تا به اسارت سربازان خدامراد خان سردار نظامی کریم خان نیفتند».[۳۹]
«... در سال ۱۷۷۷ یا ۱۷۷۸ درگذشت کریم خان بوربور که از سرداران همنام کریم خان بود بر شایعهٔ بیماری او دامن زد و موجب پیدایش آشفتگیهایی در میان لرها و بختیاریها گردید و گرجیها و ارامنهٔ ساکن غرب اصفهان غارت شدند …»[۴۰]
گرجیهایی که از این واقعه جان سالم به در بردند در نواحی متعدد متفرق شده و زندگی نوینی را در روستاهای اطراف پایهگذاری کردند، اما فریدونشهر مرکزیت خود را به عنوان میراث دار فرهنگ و زبان گرجی برای همیشه حفظ کرد. روستاهایی که گرجیان بدانجا رفته و زندگی جدید را بنا نهادند عبارتند از: روستاهای شعبهٔ جنوبی منطقهٔ فریدن، شامل: چغیورت، سیبک و نهضتآباد.[۴۱]
نامشناسی
تصویری قدیمی مربوط به حدود ۱۰۰ سال پیش فریدونشهر
نام گرجی
فریدونشهر در زبان گرجی مَرْتْقُپی (მარტყოფი) نامیده میشود. مَرْتْقُپی مخفف کلمهٔ مَرْتْمْقُپِلی (მარტომყოფელი) به معنای (کسی که به تنهایی زندگی میکند) است.
در سالهای اولیهٔ سکونت گرجیها در فریدن، همهٔ آبادیهای گرجی در سمت شمال خط الرأس کوه ساتاپله بودند و فقط فریدونشهر در سمت جنوب آن و دور از بقیهٔ آبادیهای گرجی بنا شد.
همچنین، مَرْتْقُپی نام شهری در نزدیکی تفلیس، پایتخت گرجستان است.
در زمان شاه عباس اول، دشت مَرْتْقُپی، محل جنگی بود که میان گرجیهای استقلالطلب متحد و ارتش امپراتوری صفویان روی داد و منجر به شکست صفویان شد. پس از آن به دلایلی اتحاد گرجیها از بین رفت و این بار در مقابل سپاه جدید و تازهنفس صفوی شکست خوردند و بازماندگان آنها به مجازات نابود کردن ارتش امپراتوری صفویان در دشت مَرْتْقُپی به ایران تبعید شدند.
این شهر همچنین با لفظ سُپِلی (სოფელი) نیز یاد میشود. سُپِلی یک کلمهٔ گرجی، به معنای آبادی است که هریک از گرجیهای فریدن آبادی خود را به این نام میخوانند.
پس از حملهٔ کریم خان زند به فریدونشهر، عدهای از بازماندگان آنها، سه آبادی جدید در جنوب فریدونشهر بنا کردند و طبق عادت همیشگی با لفظ سُپِلی از فریدونشهر یاد میکردند. بنا بر این به تدریج نام اصلی فریدونشهر یعنی مَرْتْقُپی برای گرجیهای جنوب منطقه (فریدونشهر، چغیورت، سیبک و نهضتآباد) فراموش شد و نام سُپِلی جایگزین آن شد. اما هنوز گرجیهای شمال منطقه (بویین و میاندشت، داشکسن، افوس و آغچه) به فریدونشهر میگویند مَرْتْقُپی.[۴۲][۴۳][۴۴]
نام فارسی
از آنجایی که فریدونشهر آخرین آبادی از سمت اصفهان بود، میان فارسیزبانان با عنوان آخره و به دلیل اینکه بالا سر آبادی دیگری به نام آخره (محلهای از فریدونشهر امروزی به نام وحدت آباد که محل سکونت فارسیزبانها است) بود، با عنوان آخرهبالا نامیده میشد.
تا اینکه در سال ۱۳۳۵ با رسیدن جمعیت آخرهبالا به ۵٬۰۰۰ تن و بنیان شهرداری در آن و تبدیل شدن روستای آخرهبالا به شهر، سه نام جدید بر پایهٔ ویژگیهای تاریخی، جغرافیایی و انسانی به وزارت کشور پیشنهاد شد:
فریدونشهر (به علت حاکمیت فریدون در زمان پیش از اسلام بر این منطقه)
گل شهر (به علت طبیعت سرسبز و گلهای فراوان منطقه)
گرجی شهر (به علت مردم منطقه)
و گزینش وزارت کشور نام «فریدونشهر» بود.[۴۴]
مردم
نوشتهای به زبان و الفبای گرجی (امری مرسوم و متداول[۴۵][۴۶][۴۷] بین گرجیهای فریدونشهر)
* ترجمه: (بالا:) فقط خدا (پائین:) وطن
نوشتههایی به زبان فارسی نوشته شده با الفبای گرجی روی جعبهٔ شیرینی
بیش از ۹۰ درصد مردم فریدونشهر را گرجی زبانان تشکیل داده[۴۸] و اکثر آنها نوادگان گرجیهایی هستند که توسط شاه عباس اول (در جنگ امپراتوری صفویان با استقلال طلبان گرجستان صفوی یعنی کاختی و کارتلی) از گرجستان به ایران تبعید شدند.[۴۹][۵۰]
محلهٔ وحدت آباد فریدونشهر امروزی نیز که از سال ۱۳۷۵ با پیوستن روستای آخوره پائین به فریدونشهر به این نام خوانده میشود، مردمی فارسیزبان دارد.
جمعیت
جمعیت فریدونشهر بر اساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، ۱۳٬۶۰۳ نفر (۴٬۲۸۶خانوار) بودهاست.[۵۱]
جمعیت تاریخی
سال جمعیت %±
۱۳۳۵ ۴٬۸۴۲ —
۱۳۴۵ ۵٬۲۱۱ ۷٫۶ ٪
۱۳۵۵ ۶٬۱۱۶ ۱۷٫۴ ٪
۱۳۶۵ ۸٬۶۵۲ ۴۱٫۵ ٪
۱۳۷۵ ۱۳٬۵۹۲ ۵۷٫۱ ٪
۱۳۸۵ ۱۳٬۴۷۵ ۰٫۹ ٪ −
۱۳۹۰ ۱۴٬۰۰۷ ۳٫۹ ٪
۱۳۹۵ ۱۳٬۶۰۲ ۲٫۹ ٪ −
در سال ۱۳۳۵، روستای آخوره علیا با جمعیت ۴۸۴۲ نفر تبدیل به شهر فریدونشهر شد.
محلهٔ وحدت آباد فریدونشهر امروزی در سال ۱۳۳۵ با عنوان روستای آخوره سفلی در قالب یک روستای مستقل از فریدونشهر جمعیتی برابر با ۱۶۸۷ نفر داشت.[۵۲]
در سال ۱۳۴۵، جمعیت فریدونشهر برابر با ۵۲۱۱ نفر بودهاست. در این سال روستای آخوره پائین همچنان مستقل از فریدونشهر بوده و ۱۷۵۶ نفر جمعیت داشتهاست.[۵۳]
در سال ۱۳۵۵، جمعیت فریدونشهر به ۶۱۱۶ نفر رسید. روستای آخورپائین نیز همچنان مستقل از فریدونشهر جمعیتی برابر با ۱۹۲۳ نفر داشت.[۵۴]
در سال ۱۳۶۵، جمعیت فریدونشهر برابر با ۸۶۵۲ نفر بودهاست. روستای آخوره پائین نیز همچنان مستقل از فریدونشهر جمعیتی برابر ۳۰۸۲ نفر داشتهاست.[۵۵]
در سال ۱۳۷۵، با انضمام روستای ۳۰۰۰ نفری آخوره پایین به فریدونشهر با عنوان محلهٔ وحدت آباد، جمعیت فریدونشهر به ۱۳۵۹۲ نفر رسید.[۵۶]
جمعیت فریدونشهر در سال ۱۳۸۵، ۱۳٬۴۷۵ نفر،[۵۷] و در سال ۱۳۹۰، برابر با ۱۴۰۰۷ نفر بودهاست.[۵۸]
زبان
گرجیهای فریدونشهر به گویش پریدنولی زبان گرجی صحبت میکنند که حاصل دگرگونی زبانی است که چهارصد سال پیش و در زمان تبعید آنها به این منطقه بدان گویش میشده و با زبان گرجی معاصر (زبان رسمی جمهوری گرجستان) متفاوت است.[۵۹]
هماکنون نیز گرجیهای فریدونشهر با برگزاری کلاسهای آموزشی زبان گرجی معاصر، برای حفظ زبان مادری خود تلاش میکنند.
نامهای خانوادگی
اکثر نامهای خانوادگی موجود در فریدونشهر برگرفته از کلمات زبان گرجی هستند که عبارت اند از: اَسپَنانی (Aspanani)، اُنیکادزِ (Onikadze)، باتوانی (Batuani)، تَوازیانی (Tavaziani)، خودسیانی (Khudsiani)، دارچیانی (Darchiani)، سِپیانی (Sepiani)، قَلانی (Ghalani)، قورچیانی (Ghurchiani)، گوگوچانی (Gogochani)، گوگونانی (Gugunani)، لاچینانی (Lachinani)، مَستانی (Mastani)، میکِلانی (Mikelani)، مولیانی (Muliani)، ناگِلیانی (Nageliani)، یُسِلیانی (Yoseliani).
مردم فریدونشهر از لحاظ نامهای خانوادگی گرجی، بین گرجیهای منطقه استثناء هستند و بقیه گرجیهای منطقه نامهای خانوادگی شان به زبان گرجی نیست. البته در شهر افوس نیز نامهای خانوادگی «رَمازی» مشتق از نام پسرانهٔ گرجی რამაზი و «گولانی» مشتق از کلمه გული (گولی) به معنای «دل» و «قلب» وجود دارد.[۶۰][۶۱][۶۲][۶۳]
آداب و رسوم
از معروفترین آداب و رسوم مردم فریدونشهر، میتوان به باور سنتی «مِنْکْلِ» و مراسم «کالِبیسْ کُبی» اشاره کرد.
مِنکله
از آنجایی که هنگام کریسمس در گرجستان، و نوروز در فریدن، برف روی زمین است، با ورود اولین میهمان برای تبریک سال نو به هر خانه، ردپایی از او بر روی برفها میماند، که در زبان گرجی "მეკვლე" (مِکْوْلِ) نامیده میشود. "مِکْوْلِ" که در فریدونشهر به "مِنْکْلِ" و در افوس به "مانْگالی" تبدیل شدهاست، نام اولین میهمان عید هر خانه بوده و به باور عموم، آرمغان آورندهٔ خوشیمنی برای اهل آن خانه است. به همین خاطر، اگر آن خانواده، اعتقاد به خوشیمنی او داشته باشند، آن فرد هر سال منکلهٔ آن خانواده میشود و خانوادهٔ دیگری نمیتواند او را برای اولین روز سال نو دعوت کند.[۶۴]
در گرجستان، به مِنْکْلِ، پول کاغذی و مسکرات هدیه میدهند و با شیرینی از او پذیرایی میکنند و در فریدن، خوردن صبحانه با منکله، و هدیهای که قبل از ورود او به خانه میدهند، جزو رسومات است.[۶۵]
کالبیس کوبی
«کالِبیسْ کُبی» (به معنای غار زنان) نام غاری در فریدونشهر است. این غار محل اجرای مراسمی بودهاست، که هر ساله در روز سیزده فروردین توسط خانوادهها انجام میگرفته و محل آشنایی دختر و پسرانی بودهاست، که قصد ازدواج داشتهاند.
باور عموم بر این بودهاست که: اگر بعد از سیزده بدر، از آب چشمه نوشیدنی درست کرده و خانوادهای آن را بنوشند، آن خانواده تا پایان سال شاد و خرم خواهند بود.[۶۶]
اقتصاد
چشمه سراب
چشمه سراب
پارک معلم
پارک معلم
نمای فریدونشهر از پارک معلم
طبیعت اطراف فریدونشهر
فریدونشهر وضعیت مناسبی در زمینهٔ گردشگری، ورزشهای زمستانی، تولید برق، آب معدنی، عسل، ماهی، لبنیات، گیاهان دارویی، محصولات کشاورزی و … دارد.
این شهر، پس از شهرهای نجف آباد، خوانسار و شهرضا، در رتبهٔ چهارم تولید عسل در استان اصفهان است. عسل تولیدی این شهر از مرغوبیت خاصی برخوردار بوده و در چندین نمایشگاه ملی رتبهٔ نخست کیفیت را کسب کردهاست.
معادن زیادی در اطرف این شهر قرار دارد که برخی از آنها عبارت اند از: سنگ آهن، سنگهای تزئینی، باریت و مرمریت
از طریق سایت مرجع اصناف پیام اول میتوانید بهترینها را اعم از
آرایشگاه زنانه در فریدونشهر
آرایشگاه های مردانه در فریدونشهر
آزمایشگاه ها و مراکز رادیو لوژی در فریدونشهر
آژانس ها و تورهای مسافرتی در فریدونشهر
آموزشگاه های رانندگی در فریدونشهر
آموزشگاه های موسیقی در فریدونشهر
ابزار فروشی ها در فریدونشهر
ادارات و سازمان ها در فریدونشهر
استخر سونا و جکوزی در فریدونشهر
اورژانس و فوریت های پزشکی در فریدونشهر
باربری ها در فریدونشهر
باشگاه های بدن سازی آقایان و بانوان در فریدونشهر
بانک ها در فریدونشهر
بیمارستان ها در فریدونشهر
بیمه ها در فریدونشهر
پارک ها و مراکز تفریحی در فریدونشهر
پزشک متخصص اطفال در فریدونشهر
پزشکان در فریدونشهر
پزشکان پوست و مو در فریدونشهر
پزشکان عمومی در فریدونشهر
پلاستیک فروشی ها در فریدونشهر
پمپ بنزین ها در فریدونشهر
پیک موتوری ها در فریدونشهر
تئاتر و تالار نمایش در فریدونشهر
تاسیساتی ها در فریدونشهر
تالارهای عروسی در فریدونشهر
تاکسی سرویس در فریدونشهر
چاپ و تبلیغات در فریدونشهر
خدمات آسانسور و بالابر در فریدونشهر
خدمات خودرویی در فریدونشهر
خدمات نظافتی در فریدونشهر
خدمات کامپیوتری در فریدونشهر
خرازی ها در فریدونشهر
خشکبار و آجیل فروشی ها در فریدونشهر
خشکشویی ها در فریدونشهر
دادسراها در فریدونشهر
داروخانه ها در فریدونشهر
درمانگاه ها و مراکز درمانی در فریدونشهر
دفاتر اسناد رسمی در فریدونشهر
دفاتر پست در فریدونشهر
دفاتر پلیس به علاوه 10 و دفاتر دولت الکترونیک در فریدونشهر
دفاتر وکالت و مشاوره حقوقی در فریدونشهر
دندانپزشکان و دندان سازان در فریدونشهر
دکوراسیون داخلی در فریدونشهر
رستوران ها و سالنهای غذا خوری در فریدونشهر
روانپزشکان در فریدونشهر
ساعت فروشی در فریدونشهر
سمپاشی در فریدونشهر
سمساری در فریدونشهر
سوپرمارکت در فریدونشهر
سوپرهای میوه و سبزی در فریدونشهر
سینما ها در فریدونشهر
شعبات بانک آینده در فریدونشهر
شعبات بانک سپه در فریدونشهر
شعبات بانک انصار در فریدونشهر
شعبات بانک گردشگری در فریدونشهر
شعبات بانک پارسیان در فریدونشهر
شعبات بانک پاسارگاد در فریدونشهر
شعبات بانک سامان در فریدونشهر
شعبات بانک سینا در فریدونشهر
شعبات بانک شهر در فریدونشهر
شعبات بانک صادرات در فریدونشهر
شعبات بانک ملت در فریدونشهر
شعبات بانک ملی در فریدونشهر
شعبات مهر اقتصاد در فریدونشهر
صرافی ها در فریدونشهر
طلا فروشی ها و زرگری ها در فریدونشهر
عطاری ها در فریدونشهر
عکاسی ها و آتلیه عکاسی در فریدونشهر
فرش فروشی ها در فریدونشهر
فرهنگسرا و خانه فرهنگ در فریدونشهر
فروشگاه لوازم خانگی و آشپزخانه در فریدونشهر
فروشگاه های آرایشی بهداشتی در فریدونشهر
فروشگاه های خشکبار در فریدونشهر
فروشگاه های شهروند در فریدونشهر
فروشگاه های لوازم پزشکی در فریدونشهر
فروشگاه های لوازم ورزشی در فریدونشهر
فروشنده های پوشاک بچه گانه در فریدونشهر
فروشنده های پوشاک زنانه در فریدونشهر
فروشنده های پوشاک مردانه در فریدونشهر
قالیشویی ها در فریدونشهر
قصابی ها و سوپر های گوشت و مرغ در فریدونشهر
قنادی ها و شیرینی فروشی ها در فریدونشهر
گل فروشی ها در فریدونشهر
لوازم التحریری ها در فریدونشهر
متخصصین ریه در فریدونشهر
متخصصین قلب و عروق در فریدونشهر
متخصصین و جراحان مغز و اعصاب در فریدونشهر
مدارس در فریدونشهر
مراکز خدمات زیبایی در فریدونشهر
مراکز خرید در فریدونشهر
مراکز روانشناسی و روان کاوی در فریدونشهر
مراکز ورزشی در فریدونشهر
مساجد و حسینیه ها در فریدونشهر
مشاورین املاک در فریدونشهر
مهد کودک ها در فریدونشهر
موبایل فروشی ها در فریدونشهر
نانوایی ها در فریدونشهر
نگارخانه ها در فریدونشهر
نمایندگی های ال جی LG در فریدونشهر
نمایندگی های سامسونگ SAMSUNG در فریدونشهر
نجاری در فریدونشهر
لوله بازکنی در فریدونشهر
نمایندگی های سونی در فریدونشهر
نمایندگی های لوازم خانگی در فریدونشهر
نمایندگی های مجاز خوردو در فریدونشهر
هتل ها و اقامت گاه ها در فریدونشهر
کارواش ها در فریدونشهر
کافی شاپ ها در فریدونشهر
کافی نت و گیم نت در فریدونشهر
کتابخانه ها در فریدونشهر
کلانتری و اداره پلیس در فریدونشهر
کلیسا ها و مساجد و اماکن مذهبی در فریدونشهر
کیف و کفش فروشی ها در فریدونشهر
متل در فریدونشهر
صنایع دستی در فریدونشهر
مکان های دیدنی در فریدونشهر
طبیعت در فریدونشهر
اماکن گردشگری در فریدونشهر
مسیر ورودی در فریدونشهر
فروش سوغات در فریدونشهر
بهترین آموزشگاه کامپیوتر فریدون شهر
بهترین سایر آموزش ها فریدون شهر
بهترین خرید و فروش کامپیوتر فریدون شهر
بهترین فروشگاه فروش لپ تاپ فریدون شهر
بهترین مرکز برنامه نویسی کامپیوتر فریدون شهر
بهترین خرید و فروش قطعات کامپیوتر فریدون شهر
بهترین خرید و فروش مجله و کتاب کامپیوتر فریدون شهر
بهترین مرکز گرافیک کامپیوتر فریدون شهر
بهترین مرکز فروش لوازم جانبی کامپیوتر فریدون شهر
بهترین خدمات اینترنت فریدون شهر
بهترین خدمات شبکه کامپیوتر فریدون شهر
بهترین طراحی صفحات وب فریدون شهر
بهترین اشتراک اینترنت فریدون شهر
بهترین فروش نرم افزار کامپیوتر فریدون شهر
بهترین آموزش کامپیوتر فریدون شهر
بهترین تعمیر کامپیوتر فریدون شهر
بهترین خرید و فروش موبایل و تبلت فریدون شهر
بهترین تعمیرات تخصصی موبایل و تبلت فریدون شهر
بهترین لوازم جانبی موبایل و تبلت فریدون شهر
بهترین خدمات گارانتی موبایل و تبلت فریدون شهر
بهترین تدریس خصوصی فریدون شهر
بهترین آموزش رانندگی فریدون شهر
بهترین آموزش تعمیر موبایل فریدون شهر
بهترین آموزش تعمیر خودرو فریدون شهر
بهترین آموزش خیاطی فریدون شهر
بهترین آموزشگاه آرایشگری فریدون شهر
بهترین آموزش حسابداری فریدون شهر
بهترین آموزش آشپزی و شیرینی پزی فریدون شهر
بهترین آموزش عکاسی و فیلمبرداری فریدون شهر
بهترین آموزش گلدوزی فریدون شهر
بهترین آموزش طلاسازی فریدون شهر
بهترین آموزش نقشه کشی فریدون شهر
بهترین آموزش گردشگری فریدون شهر
بهترین آموزشگاه هتلداری فریدون شهر
بهترین آموزشگاه توریسم فریدون شهر
بهترین آموزشگاه کامپیوتر فریدون شهر
بهترین آموزش هنر فریدون شهر
بهترین مهدکودک فریدون شهر
بهترین پیش دبستانی و دبستان فریدون شهر
بهترین آموزش زبان فریدون شهر
بهترین آموزش کنکور فریدون شهر
بهترین آموزش فنی و حرفه ای فریدون شهر
بهترین آموزشگاه موسیقی فریدون شهر
بهترین آموزش رشته های ورزشی فریدون شهر
بهترین خرید و فروش باغ فریدون شهر
بهترین خرید و فروش زمین فریدون شهر
بهترین خرید و فروش کلنگی فریدون شهر
بهترین خرید و فروش ملک تجاری فریدون شهر
بهترین خرید و فروش ملک اداری فریدون شهر
بهترین خرید و فروش دفتر املاک فریدون شهر
بهترین خرید و فروش آپارتمان فریدون شهر
بهترین خرید و فروش خانه فریدون شهر
بهترین خرید و فروش ویلا فریدون شهر
بهترین فروش خودرو کارکرده فریدون شهر
بهترین خرید خودرو صفر فریدون شهر
بهترین فروش خودرو صفر فریدون شهر
بهترین فروش لوازم تزیینی فریدون شهر
بهترین لوازم جانبی اتومبیل فریدون شهر
بهترین خرید خودرو کارکرده فریدون شهر
بهترین خرید و فروش لوازم یدکی فریدون شهر
بهترین مرکز خرید و فروش دستگاه های برقی فریدون شهر
بهترین مرکز خرید و فروش دستگاه های گازی فریدون شهر
بهترین مرکز خرید و فروش چوبی و فلزی فریدون شهر
بهترین مرکز خرید و فروش اثاثیه منزل فریدون شهر
بهترین مرکز خرید و فروش لوازم اداری فریدون شهر
بهترین مرکز خرید و فروش لوازم مهندسی فریدون شهر
بهترین مرکز خرید و فروش لوازم ورزشی فریدون شهر
بهترین مرکز خرید و فروش تجهیزات پزشکی فریدون شهر
بهترین مرکز خرید و فروش آزمایشگاهی فریدون شهر
بهترین مرکز خرید و فروش آلات موسیقی فریدون شهر
بهترین مرکز خرید و فروش فرش و منسوجات فریدون شهر
بهترین مرکز خرید و فروش کتاب فریدون شهر
بهترین مرکز خرید و فروش صنایع دستی و هنری فریدون شهر
بهترین مرکز خرید و فروش طلا و جواهرات فریدون شهر
بهترین مرکز خرید و فروش بدلیجات فریدون شهر
بهترین مرکز خرید و فروش تزیینات فریدون شهر
بهترین سمساری فریدون شهر
بهترین لوازم قنادی فریدون شهر
بهترین عطاری فریدون شهر
بهترین کیف و کفش فریدون شهر
بهترین فروشگاه عینک فریدون شهر
بهترین فروشگاه صوتی و تصویری فریدون شهر
بهترین فروشگاه پوشاک فریدون شهر
بهترین فروشگاه لوازم یدکی فریدون شهر
بهترین حفاظتی و امنیتی فریدون شهر
بهترین چاپ و تبلیغات فریدون شهر
بهترین خدمات فنی فریدون شهر
بهترین صادرات و واردات فریدون شهر
بهترین خدمات ساختمان فریدون شهر
بهترین خدمات مشاوره فریدون شهر
بهترین خدمات بیمه فریدون شهر
بهترین تایپ و تکثیر فریدون شهر
بهترین داراترجمه فریدون شهر
بهترین ثبت شرکت فریدون شهر
بهترین فروش ماشین های اداری فریدون شهر
بهترین طراحی دکوراسیون فریدون شهر
بهترین مرکز حسابداری و حسابرسی فریدون شهر
بهترین خدمات اداری فریدون شهر
بهترین خدمات مجالس فریدون شهر
بهترین زیبایی و پزشکی فریدون شهر
بهترین حمل و نقل فریدون شهر
بهترین تعمیرات فریدون شهر
بهترین قالیشویی فریدون شهر
بهترین رفوگری فریدون شهر
بهترین تعمیر لوازم خانگی فریدون شهر
بهترین آرایشگاه زنانه فریدون شهر
بهترین آرایشگاه مردانه فریدون شهر
بهترین مزون لباس فریدون شهر
بهترین سولاریوم فریدون شهر
بهترین موسسه حقوقی فریدون شهر
بهترین دفتر ازدواج و طلاق فریدون شهر
بهترین پیک موتوری فریدون شهر
بهترین تاکسی سرویس فریدون شهر
بهترین صرافی فریدون شهر
بهترین تعمیرات مبلمان فریدون شهر
بهترین خیاطی فریدون شهر
بهترین کارواش فریدون شهر
بهترین سمپاشی فریدون شهر
بهترین نظافتی فریدون شهر
بهترین خشکشویی فریدون شهر
بهترین تعمیرگاه خودرو فریدون شهر
بهترین خدمات دامپزشکی فریدون شهر
بهترین حيوانات خانگي فریدون شهر
بهترین آتلیه عکاسی فریدون شهر
بهترین رستوران فریدون شهر
بهترین مراکز تخلیه امن اضطراری تهران فریدون شهر
بهترین پخش مواد غذایی فریدون شهر
بهترین سوپر مارکت فریدون شهر
بهترین خدمات مسافرتی فریدون شهر
بهترین زیبایی و بهداشت فریدون شهر
بهترین خدمات پزشکی فریدون شهر
بهترین باشگاه ورزشی فریدون شهر
بهترین مرکز فروش خط فریدون شهر
بهترین مرکز خرید خط فریدون شهر
بهترین مرکز تعمیرات موبایل فریدون شهر
بهترین مرکز فروش نرم افزار موبایل فریدون شهر
بهترین مرکز خرید و فروش تلفن ثابت فریدون شهر
بهترین مرکز خدمات پیامک فریدون شهر
بهترین مرکز خرید و فروش گوشی موبایل فریدون شهر
بهترین مرکز فروش خط همراه اول فریدون شهر
بهترین مرکز فروش خط ایرانسل فریدون شهر
بهترین مرکز خدمات مخابراتی فریدون شهر
بهترین مرکز آب و فاضلاب فریدون شهر
بهترین مرکز ابزار و یراق فریدون شهر
بهترین مرکز اتوماسیون صنعتی فریدون شهر
بهترین مرکز انبار داری فریدون شهر
بهترین مرکز ساخت سازه های پیش ساخته فریدون شهر
بورس فروش آهن آلات فریدون شهر
بهترین کارگاه بسته بندی فریدون شهر
بهترین مرکز پرس کاری فریدون شهر
بورس پلاستیک و پلیمر فریدون شهر
بهترین مرکز کارگاه تراشکاری و سری کاری فریدون شهر
بهترین مرکز صنایع غذایی فریدون شهر
بهترین مرکز فروش و اجاره جرثقیل و بالابر فریدون شهر
فروش مصالح ساختمانی فریدون شهر
بهترین مرکز کارگاه قالب سازی فریدون شهر
بهترین مرکز ابزارآلات فروش کشاورزی فریدون شهر
بهترین مرکز دامداری فریدون شهر
بهترین مرکز ماشین آلات فریدون شهر
بهترین مرکز ماشین سازی فریدون شهر
بهترین مرکز معدن فریدون شهر
بهترین مرکز مواد شیمیایی فریدون شهر
بهترین مرکز لوازم آزمایشگاهی فریدون شهر
بهترین مرکز ضایعات فریدون شهر
بهترین مرکز نساجی فریدون شهر
بهترین مرکز مواد شیمیایی فریدون شهر
بهترین مرکز برق صنعتی فریدون شهر
بهترین مرکز نساجی فریدون شهر
بهترین مرکز شراکت و سرمایه گذاری فریدون شهر
بهترین مرکز پیمانکاری فریدون شهر
بهترین مرکز قبول نمایندگی فریدون شهر
بهترین مرکز مرتبط به کار فریدون شهر
بهترین مرکز استخدام فریدون شهر
بهترین مرکز آماده به کار فریدون شهر
بهترین مرکز کاریابی فریدون شهر
را میتوان جستجو کرد.