مواد مرجع گواهی شده یا مواد استاندارد تأیید شده شاهدها، کنترل ها یا استانداردهایی هستند که جهت اندازه گیری کیفیت یا ردیابی مواد و اندازه گیری باقیمانده مواد به کار می روند. استاندارد مرجع برای یک واحد اندازه گیری ابزاری است که کمیت مورد نظر برای اندازه گیری را در خود جای داده است، و ارزش آن با مرجع پایه کالیبراسیون، متناسب است.
در بالاترین سطح، ارزش یک استاندارد مرجع اصلی یا اولیه در مقایسه با یک مرجع پایه تعیین می شود. به عنوان مثال، جرم بر اساس یک جسم مرجع که توسط موسسه بین المللی اوزان و آحاد در فرانسه تعیین شده، تعریف می شود. هر استاندارد اصلی یا اولیه به طور معمول تحت اختیار و نظارت قانونی یک سازمان ملی استاندارد است.
از آنجا که بیشتر ابزارهای تحلیلی به طور مقایسه ای عمل می کنند، برای کالیبراسیون دقیق آنها نیاز به یک نمونه مرجع با ترکیب مشخص است. این مواد مرجع با بهره گیری از فرآیندهای بسیار دقیق و بر اساس مستندات تأیید شده، تولید می شوند. این مواد معمولاً به همراه یک تأییدیه ارائه می شوند که در آن روش اندازه گیری، مواد به کار برده شده و دستگاه های استفاده شده جهت تعیین خواص و مقادیر ماده مرجع دقیقاً مشخص شده و از این حیث با مواد آزمایشگاهی عادی کاملاً متفاوت اند.
در سیستم های مدیریت کیفیتی که دریافت تأییدیه های آزمایشگاهی جهت صدور گواهی های ملی و بین المللی استاندارد مثل ISO 9000 و ISO 17025 لازم است، استفاده از مواد مرجع جهت صدور گواهی ها الزامی است.
مواد مرجع تأیید شده به طور کلی از مواد مرجع (تأیید نشده) بسیار معتبرترند ولی به دلیل اینکه این مواد همیشه قابل تهیه و یا در دسترس نیستند، در اکثر مواقع از مواد مرجع (تأیید نشده) به جای آنها استفاده می شود. این مواد تنها در جزئیات اطلاعات قید شده در گواهی با مواد مرجع تأیید شده تفاوت دارند (جزئیات کمتری در گواهی ها قید شده است).
تعاریف
ماده مرجع Reference Material )RM)
ماده یا جسمی که یک یا چند ویژگی ارزشی آن چنان همگن و تثبیت شده اند، که می توان آن را جهت کالیبراسیون یک وسیله یا دستگاه، ارزیابی یک روش اندازه گیری یا اندازه گیری مقادیر مواد به کار برد.
ماده مرجع گواهی شده Certified Reference Material )CRM)
ماده مرجعی که همراه با گواهی ای است که در آن یک یا چند ویژگی ارزشی ماده مرجع توسط فرآیندی که ارتباط آن با واحدهای اندازه گیری این ویژگی ها به دقت قابل ردیابی و شناسایی است که در آن مقادیر این ویژگیهای ارزشی قید و گواهی شده و میزان عدم قطعیت هر یک از مقادیر تأیید شده با تعیین میزان عدم قطعیت اعلام شده است.