انواع قالبهای صنعتی
قالبهای صنعتی که از آنها برای تولید استفاده میشود بنا به روش تولید قطعه انواع گوناگونی دارند که با توجه به قطعه نهایی و ویژگیهایی که از آن قطعه مورد انتظار است نوع قالب نیز تفاوت میکند،
بهطور کلی قالبها را میتوان به چهار دسته تقسیم کرد:
• قالبهای ریختهگری
• قالبهای تزریق پلاستیک
• قالبهای آهنگری
• قالبهای پرس
قالب پرس شامل:
قالبهای برش
قالبهای کشش
قالبهای فرم
قالبهای خم
که هر یک از این نوع قالبها به فراخور نوع قطعه به زیر مجموعههایی تقسیم میشوند؛ ولی با توجه به این که موضوع اصلی این مقاله بررسی دو روش ساخت قالبهای ریختهگری و روش ساختار متمرکز وغیر متمرکز میباشد موضوع اصلی را روی ساخت قالبهای ریختهگری متمرکز میکنیم تا بیشتر بتوانیم وارد جزئیات این بحث شویم.
انواع قالبهای ریختهگری
برای تولید تمام قطعاتی که به روش ریختهگری ساخته میشوند نیاز به تهیه قالب میباشد. حال جنس و ویژگیهای قطعه است که روش ریختهگری را تعیین میکند و بر این اساس نوع قالب تعیین میشود. قالبهای ریختهگری به سه دسته قالبهای دایکاست (High pressure) قالبهای ریژه (low pressure) و قالبهای ماسهای (sand) تقسیم میشوند که هر یک کاربرد خاص خود را دارند. در ذیل به جزئیات هر کدام میپردازیم.
قالبهای دایکاست
برای ساخت قطعاتی از جنس آلومینیوم که دارای ضخامت یکنواخت بین ۱٫۵ تا ۱۵ میلیمتر هستند از روش ریختهگری تحت فشار استفاده میشود در این روش مذاب آلومینیوم با فشار بالا داخل قالب تزریق میشود. از مزایای این روش میتوان به تولید قطعات با کیفیت سطحی بالا و تیراژ بالا نام برد. کیفیت بالا و عدم پلیسه سبب میشود بسیاری از پروسههای تولید مانند پلیسهگیری و سنگ زنی و سوراخ کاریحذف شود، از این رو تأثیر به سزایی در کاهش هزینه تولید هر واحد قطعه دارد. قالبی که برای ریختهگری به این روش مورد نیاز میباشد قالبی است از جنس فولاد گرمکار با حجم و ضخامتی زیاد که قابلیت تحمل فشار بالای ذوب راداشته باشد از این رو قالبهای دایکاست قالبهایی بزرگ و گرانقیمت هستند.
قالبهای ریژه
برای قطعات آلومینیمی که ضخامت قطعه یکنواخت نیست و کیفیت قطعه از نظر استحکامی مورد توجه باشد و همچنین نیاز به قطعهای بدون ریزمک و تخلخل باشد نیاز است که این روش را برای تولید برگزید، در این روش ذوب به آرامی وارد قالب فولادی میشود. قالبهای ریژه نسبت به قالبهای دایکست از نظر ابعادی کوچکتر هستند (به منظور تولید یک قطعه یکسان) اما آنچه سبب پیچیدگی این قالبها میشود طراحی سیستم راهگاهی در این قالب هاست و آنچه سبب گرانقیمت شدن این قالبها میشود هزینه طراحی، دانش و تکنولوژی ای است که سازنده برای طراحی و ساخت این قالب دریافت میکند.
قالبهای ماسهای
بهطور قطع متداولترین روشهای تولید قطعات فلزی، ریختهگری در قالب ماسهای است. در این روش نیاز به ساخت یک مدل فلزی است که از یک قالب ماسهای گرفته شود و ذوب را در این قالب میریزند. مدلهای فلزی برای روشهای مختلف ریختهگری تهیه میشوند، برخی از این روشها اتوماتیک هستند مانند ریختهگری به روش DIZA و هانزبرگ و واگنر یا به صورت دستی و سنتی میباشد.